Grootzeil
Het grootzeil bevindt zich achter de mast. Het wordt aan de onderzijde gestrekt gehouden door de giek en naar boven uitgespreid door de spriet. Dat is het langste rondhout, dat diagonaal langs het zeil loopt, van een punt, lager aan de mast naar de tegenoverliggende punt bovenaan in het zeil. Daar is de spriet dunner en daar wordt het zeil met een lusoog vastgehaakt.
De maten van de tekening worden op ware grootte overgebracht op dun karton, met een extra toeslag aan alle zijden van een halve inch, die nodig is voor de zoom en deze zal uiteindelijk ongeveer 10 mm. breed worden.
Tegelijkertijd wordt langs de onderrand (Foot), de voorrand (Luff) en de bovenrand (Head) van het zeil een koord ingenaaid ter versteviging van de randen. De achterrand (Leech) van een zeil heeft nooit een koord, omdat de luchtstroom die daar het zeil verlaat, niet verstoord mag worden door een verdikte rand.
Het vel karton was net te klein voor het grootzeil, dus moest ik er een paar stukken aan vast plakken.
Het patroon is uitgesneden en nu zijn heel duidelijk de ½" uitslagen voor de zomen te zien. ½ inch is 12,7 mm. De getekende binnenlijnen zijn de exacte buitenmaten van het zeil.
De mast, de giek en de spriet zijn hier op de kartonnen mal gelegd, zodat je een beetje een idee van het grootzeil krijgt.
Als je wilt zien hoe de zeilen gemaakt worden, kun je dit heel mooi zien in de video's DIY Cotton Sails en Topsail for 'Emma'.
Ik wil proberen mijn zeilen ook zelf te naaien met de hand volgens de methode van Gary Webb. Zal eerst maar eens gaan oefenen met wat proeflappen, want dit is echt niet mijn dagelijks werk!!!
De kartonnen mallen voor de drie zeilen zijn in positie gelegd. Ze worden iets kleiner dan hier getoond, omdat op de foto de zomen er aangesneden zijn. De potloodlijnen geven het juiste formaat aan.
Zoals je ziet, is het kleine topzeiltje ook al van de partij. Als ik nou tóch bezig ben ...
Vandaag heb ik naald en draad ter hand genomen en eens geprobeerd om maar in de buurt te komen van het nette handwerk van Gary. Maar ik had het al gauw gezien: dit gaat het dus écht niet worden! Oefening baart dan misschien wel kunst, maar geef mijn portie maar aan Fikkie!
Onderaan mijn pogingen, terwijl er ook nog een koord door de naad loopt. LACHÙÙÙH ... !
Daarboven heb ik iets geprobeerd met de machine en dat ziet er al een stuk beter uit. Ik ga bij nader inzien mijn zeilen dus niet verknoeien met mijn broddelwerk . . . . . .
Dús de naaimachine maar eens uit de kast gehaald ...
Onderaan - bijna niet te zien - het ingenaaide koord en daar boven een zigzag afwerksteek, die tegelijk de stofrand netjes vastzet. Dat ziet er meteen al een stuk beter uit.
Deze proeflap is écru van kleur. Ik heb rechts een bijkomende neutrale kleur garen gebruikt en links een contrasterende zwarte kleur. De lichte vind ik mooier. Bij het donkere garen springt elke onvolkomenheid onmiddellijk in het oog.
Mijn zeilen ga ik maken van witte katoenen popeline, dat is een fijne dichtgeweven katoenen stof. De randen ga ik ook afwerken met wit garen. Dat geeft volgens mij een mooi en rustig beeld.
De katoen heb ik eerst goed heet gewassen, zodat het later niet zal gaan krimpen. Want dan gaan je zeilen trekken of zelfs te klein worden en dat wil je toch niet!
In alle hoeken van de zeilen wordt ook een versterking ingenaaid. Dit is een dubbelgevouwen driehoek van dezelfde stof, zodat op die plekken het doek driedubbel dik is. Op de foto hierboven is deze driehoek flauw te zien, omdat het aan de achterkant zit. Op de zeilhoeken komt vaak veel trekkracht staan.
Het grootzeil wordt op het gestreken popeline getekend.
De omtreklijnen worden met potlood op het stof langs de kartonranden getrokken, waarna de binnenlijnen weer worden opgetekend.
Deze laatste geven de exacte buitenmaten van de zeilen aan. De randen daarbuiten zijn nodig voor de omgenaaide zomen.
Ook het topzeiltje is geknipt en nu liggen alle lappen op tafel ongeveer in de juiste positie.
Dit is een stapeltje dubbelgevouwen en gestreken stukjes katoen, die geknipt zijn uit wat afvalstukken en waaruit ik de driehoekige verstevigingen voor alle hoeken ga knippen.
Dit een stukje rand van het grootzeil. Ik heb de zigzagsteek veranderd, omdat de stof ging trekken. Foute steek dus. Deze steek is goed en de rand van het zeil blijft nu mooi in model. Ook heb ik een dunnere naald gebruikt, omdat ik die grote gaatjes lelijk vond. Scroll maar eens 5 foto's naar boven!
De lijnen van de zigzagsteek bestaan nu uit drie afzonderlijke kleinere steekjes, wat veel beter is.
(Ik begin het warempel al een beetje onder de knie te krijgen!)
. . . en de hoekversteviging.
Dit is de hoogste (achter)punt van het grootzeil, met een aangepaste lus, die om de top van de spriet heen gaat. Links is het koord ter lengte van de versteviging ingenaaid en houdt het verder op. Dit is namelijk de achterrand van het zeil, zonder koord.
Het zeil is bij de mast vastgezet op de lummel met een metalen oog door de hoeklus van het lijkentouw.
Daar onder loopt de grootschoot via het U-oog op de mast naar rechts langs de onderkant van de giek.
Dit is de onderlijkstrekker van het grootzeil. Door de spanner naar rechts te schuiven krijgt het zeil meer ruimte, waardoor het boller kan staan, vooral bij weinig wind. Bij hardere wind wordt hij meer naar links gezet, waardoor het zeil strakker wordt getrokken. Door het blok links loopt de schoot naar de stalen stang boven het dek, waar hij met een metalen eindring langs loopt.
Het grootzeil is nu klaar en volledig opgetuigd. Over de vouw in het midden moet ik nog even een strijkijzer halen.
De boorden en boordranden moeten nog rood geschilderd worden. Dat gebeurt pas nadat het dek er vast op zit.